14.9.09

Sp1noza2 - Dual1sme

Een verzet tegen (cartesiaans) dualisme houdt in dat je geen onderscheid wilt maken tussen lichaam en geest in die zin dat je ze als twee verschillende werelden zou beschouwen die binnen de mens wel op een bepaalde manier met elkaar verbonden zijn. Spinoza wil dit dualisme wegredeneren door één oneindige wereld te scheppen waarbínnen alle eindige dingen ontstaan en vergaan. Het geestelijke (bij Spinoza het intellect genoemd) mag dan wel een aparte notie zijn, maar ontstijgt op geen enkele manier die ene oneindige substantie waar'in' alles zich bevindt. Wat Spinoza hier doet, is het vervangen van het ene dualisme door een ander (wellicht verfijnder en minder primitief gedacht) dualisme: het onderscheid tussen al het eindige en dat oneindige. Weliswaar kun je bij hem het ene niet zonder het andere denken, omdat het eindige een noodzakelijke eigenschap is van het oneindige en het oneindige de noodzakelijke grond is van het bestaan van al het eindige, maar toch blijft het erop neer komen dat Spinoza een artificiële "oneindigheid" in het leven heeft geroepen om al het eindige met meer contrast te kunnen definiëren. Ik ben nog niet tevreden.

No comments: