Pas op: mogelijk educatief verantwoord.

Denken is een persoonlijk proces. Ergens een idee over hebben komt voort uit een innerlijke afweging van externe belangen tegenover zelf ontwikkelde opvattingen op basis van je eigen ervaringen. Hoewel het niet duidelijk is hoe voor-bepaald je bent voordat je jezelf gaat bepalen en laat bepalen door je omgeving, zijn alle opgedane ervaringen en reflecties op die ervaringen -reflecties gebaseerd op eerdere ervaringen en reflecties op ervaringen …et cetera- de puzzelstukken waaruit je persoonlijkheid is opgebouwd. Uiteindelijk kan niemand dus iets voor jou bepalen zonder aan jouw ideeën daaromtrent voorbij te gaan: je moet zelf actief instemmen met een gedachte.

Het lezen van een goede filosofische tekst is iets anders dan het lezen van eender welk verhaal. Filosofie lezen is het lezen van iemands gedachten. Je leest iemands persoonlijke denkproces. Het volstaat dan niet meer om als een afstandelijke beschouwer de tekst stap voor stap te volgen: je moet haar méédenken. Wil je ooit kunnen zeggen een filosofische tekst naar eigen maatstaven begrepen te hebben, dan dien je je het denkproces van die tekst hoogst-eigen te maken. Je moet de ervaringen door je ledematen kunnen voelen kruipen zonder ze ooit daadwerkelijk ervaren te hebben. Eerder heb je het niet geprobeerd te begrijpen. Daarom lees je filosofie langzaam. Daarom vinden velen het zo vermoeiend.

Op het moment dat je jezelf in een bepaalde traditie plaatst, ben je niet meer zelf aan het denken. Dan wil je buiten jezelf treden om jezelf voor het oog van anderen in een leuk of makkelijk hokje te plaatsen. Niet doen, laat mensen maar gewoon flink piekeren.
Zodra mensen gaan citeren uit bijbels of één of ander wetboek en vervolgens een blik van "dus het is zo" opzetten, kun je het ze vertellen of maar meteen weglopen, want ze zijn niet zelf aan het denken en zodoende ook niet vatbaar voor kritisch commentaar.
Loop niet op
tegen muren,
waar
onderdoor gaas is gespannen,
en waar
overheen daken pannen.
Draai je om, en zie:
de wijde wereld ligt,
nog steeds in het verschiet,
voor je uitgestrekt,
al ziet die verdomde baksteen dat niet.